ProGRP
ProGRP. Pomiar nieaktywnego prekursora GRP (proGRP) we krwi, stosowany w diagnostyce, prognozowaniu i monitorowaniu drobnokomórkowego raka płuca.
Peptyd uwalniający gastrynę, GRP (ang. gastrin-releasing peptide) fizjologicznie jest neuropeptydem żołądkowo-jelitowym uczestniczącym w uwalnianiu gastryny i wydzielaniu soku żołądkowego, o długości 27 aminokwasów, podobnym do bombezyny. Równocześnie GRP wykazuje aktywność endokrynnego czynnika wzrostu drobnokomórkowego raka płuc, SCLC (ang. small cell lung cancer). Obecność immunoreaktywnego GRP stwierdzono u 74% chorych na SCLC oraz u 42% chorych na karcinoid płuc. Zastosowanie GRP jako biomarkera diagnostycznego oznaczanego we krwi jest niemożliwe ze względu na krótki okres półtrwania (1,5 minuty). Funkcję biomarkera może pełnić natomiast jego nieaktywny prekursor (prohormon) – proGRP (ang. progastrin-releasing peptide). W przypadku SCLC wykazano, że GRP (1-27) i fragment 31-98 proGRP wytwarzane są w ilościach równomolarnych, jako produkty tego samego genu. Ze względu na zależność poziomu proGRP we krwi od wydolności nerek, oznaczeniu proGRP powinien towarzyszyć pomiar kreatyniny.
Nieznaczenie podniesiony poziom ProGRP obserwowany jest u niewielkiego odsetka chorych na niezłośliwe schorzeniami przewodu pokarmowego, ostre zapalenie wątroby i ostre, nie infekcyjne, stany zapalne płuc. Znaczniejszy wzrost stężenia ProGRP obserwuje się w niektórych nowotworach pochodzenia neuroendokrynnego: SCLC (najsilniejszy), rakowiakach, niezróżnicowanym raku wielkokomórkowym płuca o cechach neuroendokrynnych, raku rdzeniastym tarczycy i innych nowotworach nueroendokrynych.
Pomiar ProGRP, obok pomiaru neuronoswoistej enolazy, NSE (ang. neuron-specific enolase) jest badaniem przydatnym w diagnostyce różnicowej SCLC, dla którego proGRP uważany jest za marker swoisty, występujący w stężeniach znacznie wyższych (>120 pg/ml) niż w przypadku, przykładowo, raka nie-drobnokomórkowego płuca, NSCLC (ang. non-small cell lung cancer), u osób bez niewydolności nerek. Wzrost stężenia ProGRP u chorych na dobrze zróżnicowane guzy neuroendokrynne jest czynnikiem źle rokującym. W diagnostyce SCLC, połączenie wyników NSE i proGRP zwiększa trafność diagnostyki histopatologicznej, prognozowania i monitorowania choroby. Pomiar pro-GRO nie jest badaniem przesiewowym.
