Niepłodność u kobiet. Czy infekcje intymne mogą być jej przyczyną?

Jakie badania wykonać, aby sprawdzić, czy nie jest się w grupie ryzyka? Odpowiadamy poniżej.

Czy niepłodność jest częstym problemem wśród kobiet?

Niepłodność rozumiemy jako brak możliwości zajścia w ciążę w ciągu 12 miesięcy, pomimo regularnych stosunków płciowych (2–4 razy w tygodniu) i nie stosowania antykoncepcji. Według statystyk WHO problem ten dotyczy ok. 10-16% osób w wieku rozrodczym, co oznacza, że w Polsce ma z nim do czynienia blisko milion par. Szacuje się, że za 35% przypadków odpowiadają schorzenia partnerki, a za 10%- schorzenia występujące zarówno u kobiety, jak i u mężczyzny.

Jakie są najczęstsze przyczyny niepłodności u kobiet?

Kobieca niepłodność może mieć wiele przyczyn. Części z nich nie da się zmodyfikować, jednak większość stanowią czynniki zależne od stylu życia kobiety oraz choroby, dla których są dostępne skuteczne terapie.

Do najczęściej występujących przyczyn żeńskiej niepłodności zalicza się m.in:

• wiek pacjentki (>35 r.ż.),
• zaburzenia masy ciała (nadwagę i niedowagę),
• palenie papierosów, picie alkoholu,
• narażenie na toksyny lub promieniowanie jonizujące,
• zaburzenia hormonalne, w tym zaburzenia funkcji tarczycy,
• zespół policystycznych jajników (PCOS),
• cukrzycę,
• choroby przysadki mózgowej,
• choroby macicy i dróg rodnych, np. endometriozę lub mięśniaki macicy,
• choroby nadnerczy,
• choroby wątroby i nerek,
• torbiel lub nowotwór jajnika i leczenie chemioterapeutyczne,
• choroby genetyczne, np. zespół Turnera,
• infekcje intymne,
• zapalenie przydatków (jajników i jajowodów),
• wady w budowie układu rozrodczego,
• przebytą ciążę pozamaciczną (ektopową),
• konflikt serologiczny,
• alergie i choroby autoimmunologiczne.

Czy przyczyną problemów z zajściem w ciążę mogą być infekcje intymne?

Pojedyncza infekcja pochwy rzadko kiedy prowadzi do niepłodności. Problem pojawia się w momencie, gdy choroba nie daje widocznych objawów i rozwija się przez dłuższy czas, wywołując stan zapalny i niebezpieczne powikłania w obrębie dróg rodnych. Wiele zależy też od tego, jaki drobnoustrój był przyczyną zakażenia.

Kandydoza, czyli grzybica pochwy wpływa niekorzystnie na jakość śluzu oraz pH pochwy, co utrudnia plemnikom przemieszczanie się przez drogi rodne kobiety. Z kolei infekcje bakteryjne mogą prowadzić do przewlekłych stanów zapalnych narządów miednicy mniejszej i tworzenia się zrostów w jajowodach lub innych odcinkach dróg rodnych, uniemożliwiających dotarcie zarodka do macicy.

Dodatkowym czynnikiem, utrudniającym poczęcie dziecka, jest psychologiczny aspekt zakażeń intymnych. Uciążliwe objawy, które towarzyszą takim infekcjom mogą prowadzić do spadku zadowolenia ze zbliżeń, a nawet do ich całkowitego zaniechania.

Które z infekcji intymnych są szczególnie niebezpieczne?

Jedną z bardziej niebezpiecznych infekcji intymnych jest chlamydioza, czyli zakażenie bakterią Chlamydia trachomatis. W blisko 80% przypadków choroba przebiega bezobjawowo, co znacznie wydłuża czas rozpoczęcia leczenia. Tymczasem nieleczona chlamydioza może wywoływać stany zapalne w obrębie narządów miednicy mniejszej, których konsekwencją może być m.in. niedrożność jajowodów. Takie zmiany mogą utrudniać lub całkowicie uniemożliwiać poczęcie dziecka, a także prowadzić do ciąży pozamacicznej.

Równie groźne w skutkach mogą być także zakażenia bakteriami takimi jak Mycoplasma genitalium i Ureaplasma urealyticum. Infekcje wywołane przez mykoplazmy często przebiegają bezobjawowo i są diagnozowane dopiero po pewnym czasie. W efekcie czego u chorej kobiety może dojść do zapalenia jajników, jajowodów, zapalenia otrzewnej lub błony śluzowej macicy. Zakażenie bakterią Mycoplasma genitalium zwiększa ryzyko poronienia, ciąży pozamacicznej i przedwczesnego porodu. Może również prowadzić do niepłodności.

Infekcje wywoływane przez Ureaplasmę urealyticum mogą dawać objawy takie jak: ból i pieczenie w okolicach cewki moczowej, uczucie parcia na mocz oraz często oddawanie małych porcji moczu. Jednak w wielu przypadkach symptomy te nie są intensywne lub też w ogóle się nie pojawiają. Nieleczona infekcja utrudnia zagnieżdżenie się zarodka w macicy, zwiększa ryzyko poronienia i przedwczesnego porodu.

Oprócz bakterii, zagrożeniem dla kobiecej płodności są również zakażenia pierwotniakowe, wywoływane przez rzęsistka pochwowego (Trichomonas vaginalis). Pierwotniak ten może wywoływać ostre oraz przewlekłe zakażenia układu moczowo-płciowego. Choć rzęsistkowica pochwy daje zwykle widoczne objawy, takie jak: obfite upławy, świąd i ból w okolicach krocza i cewki moczowej oraz problemy z oddawaniem moczu, to u części kobiet mogą być one mniej zaznaczone lub zbagatelizowane. Choroba przechodzi wówczas w fazę przewlekłą i może prowadzić do problemów z zajściem w ciążę, ciąży pozamacicznej, poronienia, przedwczesnego porodu lub zbyt małej masy urodzeniowej dziecka.

Jaki badania diagnostyczne pod kątem infekcji intymnych powinna wykonać kobieta planująca ciążę lub zmagająca się z problemem niepłodności?

Ze względu na bezobjawowy przebieg, wiele osób nie zdaje sobie sprawy z toczącej się w ich organizmie infekcji. Kobiety, które planują świadome macierzyństwo lub też zmagają się z problemem niepłodności powinny rozważyć wykonanie badań profilaktycznych w kierunku obecności drobnoustrojów wywołujących zakażenia układu moczowo-płciowego. Aby je wykryć konieczne jest pobranie wymazu z cewki moczowej lub szyjki macicy i wykonanie badania genetycznego (dostępnego TUTAJ) lub serologicznego. 

Badanie serologiczne pozwala na wykrycie obecności swoistych przeciwciał, natomiast badanie genetyczne (molekularne) służy do stwierdzenie obecności materiału genetycznego danego drobnoustroju w badanej próbce. W przypadku podejrzenia rzęsistkowicy stosuje się także badanie mikroskopowe pobranego wymazu.

Czy w diagnostyce infekcji intymnych warto korzystać z badań molekularnych/genetycznych? Jaka jest ich przewaga nad innymi metodami badań?

Rekomendowanym testem pozwalającym na wykrycie materiału genetycznego drobnoustrojów wywołujących zakażenia intymne jest badanie genetyczne, wykonywane metodą PCR. Ze względu na słabą odpowiedź układu odpornościowego na obecność bakterii Mycoplasma genitalium nie zaleca się korzystania z testów serologicznych, ponieważ nie są one wystarczająco wiarygodne. Klasyczne badanie mikroskopowe stosowane w diagnostyce rzęsistkowicy pozwala wykryć jedynie ok. 40-80% przypadków choroby. Badania wykonywane metodą PCR są dużo bardziej czułe i swoiste i umożliwiają wykrycie nawet tych zakażeń, które przebiegają całkowicie bezobjawowo.

W ofercie Nowej Genetyki dostępne są dwa pakiety badań w kierunku zakażeń urogenitalnych. Pierwszy pozwala na wykrycie infekcji bakteryjnych, a drugi na wykrycie 7 różnych patogenów:

1. https://nowagenetyka.pl/badania/panel-urogenitalny-ch-trachomatis-m-genitalium-u-urealyticum-u-parvum-met-real-time-pcr-jakosciowo/
2. https://nowagenetyka.pl/badania/panel-urogenitalny-7-patogenow-ch-trachomatis-n-gonorrhoeae-m-genitalium-m-hominis-u-urealyticum-u-parvum-trichomonas-vaginalis-met-real-time-pcr-jakosciowo/

Osoby zainteresowane wykonaniem badań zapraszamy do naszego e-sklepu. W razie pytań lub wątpliwości zachęcamy do kontaktu z Doradcą Pacjenta.