Nieinwazyjny Test SelectMDx™- płynna biopsja prostaty.

Jego głównym zadaniem jest produkcja odżywiającej plemniki wydzieliny, która wchodzi w skład nasienia i jest potrzebna do prawidłowego przebiegu procesu zapłodnienia.Niestety wraz z wiekiem ryzyko chorób gruczołu krokowego, w tym zarówno jego łagodnego rozrostu i zapalenia,  jak i dużo groźniejszego raka prostaty, zdecydowanie rośnie. 

Objawy towarzyszące złośliwym zmianom nowotworowym mogą być łudząco podobne do symptomów łagodnego rozrostu prostaty, a jedyną drogą umożliwiającą ich rozróżnienie są odpowiednie badania diagnostyczne. Jednym z takich badań jest nieinwazyjny test SelectMDx™, nazywany także płynną biopsją prostaty.

Rak prostaty- przyczyny.

W skali świata rak prostaty jest drugim po raku płuc, najczęściej rozpoznawanym nowotworem u mężczyzn. W Polsce co roku diagnozowanych jest ok. 16 tys. nowych przypadków tej choroby oraz od 5 do 6 tys. zgonów z jej powodu. 

Najważniejszym czynnikiem, który zwiększa ryzyko zachorowania jest wiek > 60 r.ż. i wynikające z niego zmiany hormonalne, a także nieprawidłowy przebieg naprawy uszkodzonych komórek. U mężczyzn, którzy nie przekroczyli jeszcze 40 r.ż. złośliwy rak prostaty jest diagnozowany niezwykle rzadko. Jeżeli jednak już do tego dojdzie, choroba przybiera zwykle bardziej złośliwą postać,  wymagającą agresywnej terapii. 

W pewnych przypadkach skłonności do raka prostaty mogą wynikać z czynników genetycznych. Jeżeli w rodzinie występowały przypadki złośliwego nowotworu prostaty należy pamiętać o tym, aby częściej wykonywać badania profilaktyczne.

Częstość występowania raka prostaty wykazuje silną zależność od lokalizacji geograficznej. Najwięcej przypadków zachorowań notowanych jest w Australii i Ameryce Północnej, nieco mniej w Europie Zachodniej i Północnej, natomiast kilkakrotnie mniej we wschodniej i środkowej Azji. Ze względu na zależność zachorowalności od wieku, rak prostaty staje się szczególnie istotnym problemem medycznym w krajach rozwiniętych z wysokim odsetkiem długowiecznych mężczyzn. Niepokojące jest także to, że od 1985 r. odnotowywany jest wzrost liczby zgonów z powodu raka prostaty we wszystkich krajach świata, również w regionach o niskiej zachorowalności.

Dlaczego wczesne wykrywania raka prostaty jest tak ważne i jednocześnie tak trudne?

Wciąż nierozwiązanym problemem współczesnej onkologii jest mała efektywność badań przesiewowych, pozwalających na wczesne rozpoznanie raka gruczołu krokowego. Dostępne na rynku badania przesiewowe są bezsilne wobec agresywnych nowotworów o szybkim wskaźniku wzrostu i dużym potencjale przerzutowania. Nowotwory takie, rozwijając się w tempie mierzonym w miesiącach, bywają rozpoznawane w stadiach na tyle zaawansowanych, że osiągnięcie pełnego, a niekiedy nawet częściowego sukcesu terapeutycznego okazuje się niemożliwe. Dzieje się tak dlatego, że dynamika zmian stężenia markerów biochemicznych wykorzystywanych w badaniach przesiewowych zależy od liczby komórek nowotworowych oraz masy nowotworu. Ponieważ w nowotworach agresywnych liczba komórek nowotworowych rośnie w sposób nieliniowy, stężenia wytwarzanych przez nie markerów na początku rozwoju choroby znajdują się poniżej granicy wykrywalności testu, a następnie w krótkim czasie szybują znacznie powyżej normy. W ten sposób etap, w którym nowotwór jest w pełni podatny na wyleczenie u wielu chorych zostaje przeoczony.

Drugim problemem dotyczącym diagnostyki raka prostaty jest występowania tzw. nowotworów indolentnych – takich postaci choroby, które rozwijają się bezobjawowo latami, bez szkody dla chorego, a niekiedy pozostają w ogóle nie rozpoznane i nie doprowadzają do śmierci pacjenta. Paradoksalnie, w nowotworach indolentnych zagrożenie dla chorego może stanowić tzw. nadrozpoznawalność nowotworu – rozpoznanie nowotworu bez oceny stopnia progresji i decyzja o rozpoczęciu terapii, której efekty stanowią większe zagrożenie dla chorego niż nieleczony, a jedynie monitorowany nowotwór. Do pogorszenia stanu chorych mogą przyczyniać się także komplikacje związane z inwazyjnymi metodami diagnostycznymi, takimi jak biopsja. Nadrozpoznawalność nowotworu w stadium indolentnym zdarza się dość często w przypadku raka piersi, płuca i tarczycy. W przypadku indolentnego raka prostaty zjawisko to może mieć znaczenie krytyczne, decydując o efektach leczenia i dalszym życiu chorego.

Co można zrobić, aby poprawić diagnostykę raka prostaty?

Rak prostaty jest chorobą, która może przyjmować całą gamę postaci – od form indolentnych, aż do silnie agresywnych. Aby poprawić skuteczność rozpoznawania choroby, konieczne jest stworzenie metody pozwalającej na kwalifikację chorych do poszczególnych kategorii, determinujących wybór odpowiedniej ścieżki terapeutycznej: intensywnego leczenia w wariantach agresywnych i metod zachowawczych w przypadku wariantów indolentnych. 

Zagadnienia te wiążą się ściśle z historią koronnego markera diagnostycznego nowotworów prostaty: swoistego antygenu sterczowego, czyli PSA (od ang. prostate-specific antigen). Pomiary stężenia PSA w surowicy, upowszechniane w rutynowych badaniach przesiewowych na przełomie lat 80’ i 90’ XX w. budziły duże nadzieje, szczególnie wśród onkologów. W ich efekcie uzyskano wzrost wykrywalności raka prostaty i związany z nim 20% spadek śmiertelności na skutek tej choroby. Jednocześnie, ze względu na to, że wzrost stężenia PSA występuje także w łagodnym przeroście i zapaleniu prostaty, odsetek zlecanych niepotrzebnie (ujemnych) biopsji prostaty, mających ostatecznie różnicować zmiany łagodne od zmian o charakterze złośliwym, zwiększył się aż o 75%! Wskazania do biopsji opierano na nieprawidłowym wyniku badania per rectum i stężeniu PSA plasującym się w zakresie od 3 do 10 ng/ml. Konsekwencją wzrostu liczby wykonywanych biopsji stało się wykrywanie przypadków raka w formie indolentnej i wdrażanie terapii, która (jak wykazano w piśmiennictwie) prowadziła do niekorzystnych komplikacji, nie wpływając przy tym na długość przeżycia chorego. Po wprowadzeniu pomiarów PSA do panelu zalecanych badań profilaktycznych pojawiła się potrzeba różnicowania od siebie form indolentnych i agresywnych nowotworu prostaty.

Rozwiązanie problemu uzyskano dzięki zastosowaniu innowacyjnych metod biologii molekularnej, wykorzystanych do stworzenia test diagnostycznego SelectMDx™- płynna biopsja prostaty. Wyniki badań opublikowane w 2019 r. w The Journal of Urology, wykazały, że w badaniu klinicznym z udziałem ok. 2 tys. mężczyzn poddanych biopsji prostaty, test SelectMDx wykazał 95% ujemną wartość predykcyjną (wykluczenie obecności) i 93% czułość (prawidłowe rozpoznanie) w diagnostyce klinicznie istotnego raka gruczołu krokowego. 

Na czym polega test SelectMDx™- płynna biopsja prostaty ?

SelectMDx™ – płynna biopsja prostaty jest testem całkowicie bezinwazyjnym, wykonywanym w próbce moczu, pobieranej od pacjenta po wykonaniu badania per rectum. W pobranym materiale oznaczane jest stężenie mRNA (matrycowego kwasu rybonukleinowego) – produktu genów DLX1 i HOXC6, który jest syntetyzowany (w nadmiarze) przez komórki agresywnego raka prostaty. Stężenie mRNA obu genów w moczu pozwala na oszacowanie prawdopodobieństwa wykrycia komórek nowotworowych w biopsji gruboigłowej prostaty oraz na ustalenie stopnia ich złośliwości. Poza stężeniami mRNA obu genów w algorytmie obliczeń SelectMDx uwzględniany jest wiek badanego, wynik badania urologicznego i stężenie PSA w surowicy.

W przypadku chorych rozpoczynających diagnostykę w kierunku raka prostaty test SelectMDx pozwala na podjęcie decyzji o konieczności wykonania biopsji lub też o jej zaniechaniu, ograniczając związane z tym ryzyko. Statystyki pokazują, że u 18% badanych biopsja powoduje powikłania, takie jak krwawienie, infekcje (łącznie z sepsą), czy zatrzymanie moczu. Dodatkowo u wszystkich badanych wiąże się z koniecznością podania antybiotyków, a w niektórych przypadkach może przyczynić się do rozsiewu komórek z ognisk nowotworu, prowadząc do przerzutowania. Dzięki wykonaniu testu SelectMDx mężczyźni z wysokim ryzykiem klinicznie istotnego raka gruczołu krokowego  mogą odnieść korzyści z biopsji i wczesnej diagnozy, a mężczyźni z grupy niskiego ryzyka mogą uniknąć niepotrzebnych procedur inwazyjnych, poddając się rutynowej kontroli i badaniom przesiewowym. Test SelectMDx™- płynna biopsja prostaty jest także przydatny u chorych w trakcie leczenia, podczas kwalifikacji do kolejnych biopsji, podczas oceny agresywności nowotworu i progresji choroby oraz do monitorowania leczenia. 

Dla kogo jest zalecane wykonanie badania SelectMDx™- płynna biopsja prostaty?

Wykonanie badania jest wskazane przede wszystkim dla mężczyzn:

• z podwyższonym stężeniem PSA w surowicy,
• z nieprawidłowym wynikiem badania palpacyjnego per rectum (DRE),
• obciążonych rodzinnym ryzykiem raka prostaty.

W 2018 roku, podczas 33. Kongresu organizowanego przez Europejskie Towarzystwo Urologiczne (EAU – European Association of Urology), ogłoszone zostały nowe Wytyczne EAU 2018, w których zawarte zostało Badanie Select MDx Płynna Biopsja Prostaty, jako standard w diagnostyce raka prostaty.

Osoby zainteresowane wykonaniem badania SelectMDx™- płynna biopsja prostaty, za pomocą naszej platformy medycznej zachęcamy do kontaktu z Doradcą Pacjenta, mailowo: kontakt@nowagenetyka.pl lub telefonicznie: 695 235 299.