Rak piersi - przyczyny, objawy, leczenie
Październik- Miesiąc Świadomości Raka Piersi, nazywany często różowym październikiem, to czas, w którym szczególną uwagę skupiamy na zdrowiu kobiet. Rolą tej corocznej, międzynarodowej kampanii profilaktycznej, odbywającej się pod znakiem różowej wstążki jest zwiększanie świadomości na temat raka piersi oraz sposobów profilaktyki i nowoczesnego leczenia.
Rak piersi – czy znamy przyczyny choroby?
Rak piersi, podobnie jak wszystkie inne nowotwory, rozwija się w wyniku mutacji genetycznej, która powstaje w komórkach pacjenta. Na skutek mutacji zaczyna dochodzić do niekontrolowanych podziałów komórkowych i powstawania skupisk zmutowanych komórek, z których w kolejnym etapie tworzy się guz nowotworowy.
Do uszkodzenia DNA – bo na tym właśnie polega mutacja materiału genetycznego- może dochodzić w wyniku działania różnych czynników mutagennych, takich jak: palenie papierosów, promieniowanie UV, czy narażenie na związki chemiczne. Niektóre ze zmian mogą być także dziedziczone po rodzicach i dziadkach. W takich przypadkach mamy do czynienia z dziedziczną lub rodzinną postacią choroby.
Pomimo coraz większej wiedzy na temat raka piersi, nie jesteśmy jeszcze w stanie jednoznacznie powiedzieć, jakie są przyczyny rozwoju choroby u konkretnej pacjentki. Wiemy jednak, że istnieją określone czynniki ryzyka, podnoszące prawdopodobieństwo jej wystąpienia.
Do czynników tych zalicza się m.in.:
- wiek- liczba zachorowań zaczyna rosnąć już u kobiet mających 35-39 lat, osiągając wartość szczytową w okolicach 60 r.ż.,
- występowanie przypadków raka piersi lub jajnika u najbliższych krewnych,
- wczesny wiek rozpoczęcia menstruacji,
- późny wiek pierwszej ciąży,
- brak ciąży i karmienia piersią,
- późną menopauzę,
- wieloletnie stosowanie środków antykoncepcyjnych lub innych preparatów hormonalnych,
- dietę wysokotłuszczową i otyłość,
- cukrzycę,
- nadużywania alkoholu,
- narażenie na promieniowanie jonizujące.
Objawy raka piersi, czyli jak rozpoznać chorobę na wczesnym etapie?
Wczesne rozpoznanie raka piersi jest jednym z najważniejszych czynników wpływających na skuteczność terapii. Chorobę, która zostanie wykryta w początkowym stadium, leczy się dużo łatwiej, niż w pozostałych przypadkach.
Aby mieć szansę na zauważenie pierwszych niepokojących sygnałów, mogących świadczyć o rozwoju raka piersi, warto pamiętać o regularnym, comiesięcznym samobadaniu. Podczas badania należy dokładnie obejrzeć okolice piersi, zwracając uwagę na wygląd skóry, brodawki, a także najbliższych węzłów chłonnych. Następnie należy wykonać badania palpacyjne (poprzez dotyk).
Objawy, które powinny wzbudzić czujność i zostać skonsultowane z lekarzem, to m.in.:
- guzki lub zgrubienia w piersi lub okolicznych węzłach chłonnych (np. pod pachą),
- zaczerwienienie, obrzęk lub bolesność piersi,
- obrzęk lub ból ramienia i okolic dołu pachowego,
- zmiana rozmiaru lub kształtu piersi,
- zmiana w kolorze lub strukturze skóry piersi (np. wygląd “skórki pomarańczy”),
- zmiana w wyglądzie brodawki, którą może być np. zmiana koloru, kształtu lub zarysu brodawki, obrzęk, zaczerwienienie, wciągnięcie brodawki do środka, pojawienie się wydzieliny lub krwawienia z brodawki,
- bardziej niż dotychczas widoczne przez skórę naczynia żylne na piersi.
W przypadku zaobserwowania u siebie któregokolwiek z nich należy jak najszybciej wybrać się do lekarza i omówić z nim ścieżkę dalszego postępowania. Medycyna oferuje obecnie wiele badań, które pomagają we wczesnym stadium zdiagnozować raka SPRAWDŹ. W tym badania dla kobiet, na raka piersi i/lub jajnika.
Warto także pamiętać, że nawet gdy samobadanie piersi nie wykazuje żadnych niepokojących zmian, nie można pomijać pozostałych badań profilaktycznych. Każda kobieta powyżej 20 r.ż co najmniej raz w roku powinna wykonać mammografię lub USG piersi. W przypadku gdy wśród najbliższych krewnych występowały przypadki raka piersi lub jajnika, należy zwiększyć częstotliwość profilaktyki (powtarzając ją co 6 m-cy) i rozszerzyć ją o badania genetyczne w kierunku predyspozycji do nowotworu piersi i jajnika.
Jak leczy się raka piersi?
Rak piersi, który według terminologii medycznej jest nazywany także nowotworem sutka, powstaje z komórek nabłonkowych gruczołu piersiowego. Nie jest to jednak jedna choroba, którą zawsze leczy się w ten sam sposób. W zależności od tego, czy na powierzchni komórek nowotworowych występują określone receptory hormonalne (estrogenowe i progesteronowe) oraz receptor ludzkiego czynnika naskórkowego typu 2 (tzw. HER-2), a także od tego, jak szybko te komórki się dzielą, o czym mówi indeks proliferacji Ki-67, nowotwory piersi dzieli na trzy rodzaje:
- nowotwory hormonozależne,
- nowotwory HER-2 dodatnie,
- potrójnie ujemne raki piersi (tzw. TNBC).
Na to, jak wygląda terapia u danej pacjentki, wpływa rodzaj nowotworu, a także wielkość i zasięg zmian, czyli to, w jakim choroba jest stadium. We współczesnej onkologii coraz częściej stosuje się tzw. wielodyscyplinarne leczenie skojarzone, które łączy ze sobą metody leczenia miejscowego (chirurgię i radioterapię) oraz systemowego (chemioterapię, hormonoterapię oraz nowoczesne terapie celowane molekularnie).
Dzięki nowym opcjom terapeutycznym, które stały się dostępne dla polskich pacjentek w ostatnich latach, leczenie raka piersi to już nie tylko farmakoterapia czy chirurgia, ale kompleksowe podejście do procesu terapeutycznego. Dzięki takiemu podejściu szanse pacjentki na pełny powrót do zdrowia są o wiele większe niż jeszcze kilkanaście lat temu.