Beta-2-mikroglobulina

Oznaczana w surowicy  beta-2-mikroglobulina  (b2-M) jest markerem chorób limfoproliferacyjnych  oraz czynnikiem pozwalającym na różnicowanie przyczyn dysfunkcji nerek. Cząsteczka beta2-mikroglobuliny jest niewielkim białkiem (o ciężarze 11,8 kDa) stanowiącym lekki łańcuch kompleksu głównych, ludzkich antygenów zgodności tkankowej HLA, -B i -C, o długości 100 aminokwasów. Występuje na powierzchni komórek jądrzastych, szczególnie obficie na limfocytach i monocytach, a także na komórkach licznych linii komórkowych. Obecna jest w wszystkich płynach ciała i w moczu.

 Beta2-mikroglobulina – rozpoznawanie i różnicowanie chorób nerek

Ze względu na małą masę cząsteczkową  b2-M jest szybko usuwana z krwi  na drodze filtracji kłębuszkowej (95%), poczym wchłaniana zwrotnie przez komórki kanalikowe cewek nerkowych (99,9% przefiltrowanej ilości) na drodze endocytozy i degradowana do aminokwasów. W moczu prawidłowo występują śladowe ilości  b2-M (> 370 mikrogramów w ciągu  24 godzin). Wyższe stężenia b2-M w moczu świadczą o dysfunkcji kanalików nerkowych. W przypadkach zmniejszenia filtracji kłębuszkowej i niewydolności nerek dochodzi do wzrostu stężeń b2-M w surowicy. W związku z tym parametr oznaczany we surowicy jest wykorzystywany w różnicowaniu uszkodzenia kłębuszków od uszkodzenia kanalików nerkowych, a także w rozpoznawaniu wczesnego odrzutu przeszczepionej nerki oraz u osób narażonych na wysokie stężenia rtęci i kadmu.

 Beta2-mikroglobulina – marker nowotworowy

Podniesiony poziom b2-M w surowicy, przy prawidłowej filtracji kłębuszkowej sugeruje wzrost produkcji/uwalniania b2-M. Podniesione stężenie b2-M w surowicy jest markerem chorób limfoproliferacyjnych, takich jak szpiczak mnogi, chłoniak B komórkowy, przewlekła białaczka limfocytowa B komórkowa, choroba Hodgkina, chłoniaki non- Hodgkin, makroglobulinemia Waldenstroma. Oznaczenia b2-M wykorzystywane jest do określenia stadium i monitorowaniu leczenia szpiczaka mnogiego (spadek towarzyszy o odpowiedzi na leczenie) oraz w prognozowaniu choroby limfoproliferacyjnej (wzrost stanowi złą prognozę). Zastosowanie b2-M jako markera nowotworowego budzi jednakże kontrowersje.

Podwyższone wartości b2-M  w surowicy występują także w chorobach autoimmunizacyjnych (uogólniony toczeń trzewny, gośćcowe zapalenie stawów,  zespół Sjogrena, choroba Crohna), chorobach zapalnych wątroby (zapalenie typu nie-A i nie-B), zakażeniach wirusowych  CMV, mononukleoza zakaźna. Obserwowane są w przypadku niektórych chorych dializowanych i przy odrzucaniu przeszczepu.

W rzadkich przypadkach b2-M oznacza się w płynie mózgowo-rdzeniowym w diagnostyce: chłoniaka, białaczki limfocytowej, szpiczaka mnogiego w OUN, a także w przypadku HIV/AIDS i stwardnienia rozsianego.