Borelioza IgM (test przesiewowy)

Oznaczenie w surowicy krwi przeciwciał IgM swoistych dla antygenów krętków rodzaju Borrelia, stosowane jest w serologicznej diagnostyce wczesnej boreliozy. Krętki Borrelia: B. burgdorferi sensu stricto, B. Garinii i B. afzelii, o łącznej nazwie Borrelia burgdorferi sensu lato oraz B. spielmanii, B. bavariensis, etc.  są czynnikiem etiologicznym boreliozy (choroby z Lyme). Ich rezerwuarem są różne gatunki ssaków, m.in.: gryzonie, jelenie i sarny. W naszym klimacie borelioza przenoszona jest głównie przez kleszcze z rodzaju Ixodes. Do zakażenia dochodzi na skutek ukąszenia przez zakażonego kleszcza, głównie w fazie rozwojowej nimfy. Aby doszło do zakażenia, kleszcz musi być wkłuty przez odpowiednio długi czas, statystycznie (!) co najmniej 24 godz. Procent w populacji zakażonych kleszczy jest zmienny i zależny od rejonu geograficznego. W Europie 64% chorych nie zauważa faktu ukąszenia przez kleszcza, gdyż patognomoniczny objaw boreliozy, rumień wędrujący, erythema migrans,  występuje tylko u pewnego odsetka zakażonych. Choroba nieleczona przebiega w trzech fazach: zakażenia zlokalizowanego, rozproszonego i przewlekłego. W pierwszej fazie do charakterystycznych objawów należy rumień wędrujący w miejscu ukąszenia, naciek limfocytarny i zanikowe zapalenie skóry, przy czym nie wszystkie objawy są zawsze obserwowane. Występują również objawy grypopodobne, zmęczenie itd. W kolejnym etapie mogą pojawiać się nawracające, bardzo intensywne, dolegliwości stawowe, objawy ze strony układu nerwowego charakterystyczne dla zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, porażenie nerwów czaszkowych, zapalenie mięśnia sercowego. W fazie zakażenia przewlekłego objawy są zróżnicowane i niecharakterystyczne. Mogą dotyczyć układu nerwowego, sercowo-naczyniowego, rozrodczego, mięśniowego i wewnątrzwydzielniczego. Obserwuje się napady gorączki, poty, zmiany masy ciała, bóle stawowe, bóle głowy i wiele innych.
Ze względu na istnienie kilku genogatunków europejskich krętków rodzaju Borrelia stanowiących patogeny boreliozy (m.in. B. burgdorferi, B. afzelii, B. garinii, B. spielmanii, etc.) serologiczny test diagnostyczny powinien uwzględniać te najbardziej prawdopodobne.  W teście wykorzystano swoiste rekombinowane antygeny Borrelia uzyskane metodą inżynierii genetycznej w E. coli jako systemie  ekspresyjnym. Uzyskano przez to zwiększenie swoistości przez eliminację reaktywności krzyżowej charakterystycznej dla testów opartych na lizatach bakteryjnych. Zestaw uwzględnia powierzchniowe białko zewnętrzne OspC, immunodominantę odpowiedzi IgM we wczesnej fazie zakażenia oraz duży lipoproteinowym antygen VIsE Borrelia B. burgdorferi sensu stricto i sensu lato. U większości chorych, w aktywnej fazie zakażenia, przeciwciała IgM są wykrywane po upływie 3 – 4 tygodni, osiągają maksimum po 6 – 8 tygodniach i zanikają po 4 – 6 miesiącach, choć tzw. przeciwciała IgM przetrwałe mogą utrzymywać się niekiedy znacznie dłużej. Wynik ujemny, przy braku objawów, zwykle wyklucza zakażenie, jeżeli od przypuszczalnego momentu zakażenia minęły 3-4 tygodnie. Oznaczenie IgM jest szczególnie przydatne dla potwierdzania lub wykluczania boreliozy u osób z objawami klinicznymi sugerującymi chorobę lub nietypowymi . W takich postaciach potwierdzenie laboratoryjne staje się miarodajne  po upływie ok. 2 tygodni od wystąpienia objawów. Jego kliniczna użyteczność jest ograniczona do wczesnego, zlokalizowanego zakażenia  lub diagnostyki ponownego zakażenia. Dodatni wynik oznaczenia IgM we krwi musi być potwierdzony metodą Western blot. Diagnostyka serologiczna boreliozy powinna być poprzedzona wywiadem lekarskim i oceną ryzyka zakażenia, a wyniki interpretowane w kontekście stanu klinicznego badanego i oceny ryzyka infekcji.