FT3

Oznaczenie stężenia wolnej frakcji trijodotyroniny (FT3). Badanie służy do diagnostyki i monitorowania leczenia chorób tarczycy. Wzrost stężenia FT3 towarzyszy nadczynności, a spadek – niedoczynności tarczycy. W diagnostyce ambulatoryjnej stężenie FT3 oznaczane jest zwykle  w drugiej kolejności, w przypadku sprzecznych wyników pomiarów  TSH i wolnej tyroksyny (FT4). Wielkość stężenia FT3 przy prawidłowym stężeniu FT4 i obniżonym stężeniu TSH pozwala na różnicowanie pomiędzy subkliniczną  niedoczynnością tarczycy (FT3 w normie), zatruciem T3 – tyreotoksykozą (podniesiona FT3) i zespołem niskiej T3 (obniżona FT3). W stanie prawidłowym tarczycy, FT3 stanowi około 0,25% puli T3 w surowicy. T3, podobnie jak T4, krąży w połączeniu z białkami nośnikowymi: TBG (globulina wiążąca tyroksynę), prealbuminą i albuminą. T3 stanowi około 5% wszystkich hormonów tarczycy, ale  wykazuje większą aktywność metaboliczną niż T4, szybszy metabolizm i szerszy zakres działania.T3 produkowana jest głównie w procesie pozatarczycowej konwersji T4  (enzymatyczne odjodowanie)  w tkankach obwodowych. T4 może również ulegać konwersji do nieaktywnej formy rT3, a proces ten nasila się w przebiegu ostrych i przewlekłych chorób niezwiązanych z tarczycą lub podczas leczenia np. amiodaronem. Stężenie FT3 lepiej odzwierciedla aktualny stan czynności tarczycy niż stężenie T3, zależne od stężenia i właściwości białek nośnikowych. Dotyczy to chorób i stanów wpływających na białka nośnikowe, głównie TBG i albuminę: ciąży, doustnej antykoncepcji, hormonalnej terapii zastępczej (HTZ), estrogenowej terapii zastępczej (EST), chorób wątroby i nerek, leków wiążących się konkurencyjnie z białkami, jak: salicylany, heparyna (pośrednio), fenytoina, niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), furosemid, karbamazepina. Stężenie FT3 w tych przypadkach pozostaje bez zmian. Leczenie heparyną frakcjonowaną lub niefrakcjonowaną może spowodować rzekomy wzrost stężenia wolnych hormonów tarczycy, wskutek wypierania hormonów z ich połączeń z białkami, w odpowiedzi na zwiększenie stężenia wolnych kwasów tłuszczowych. Ze względu jednak na zróżnicowane osobniczo nasilenie stężenia kwasów tłuszczowych, nieprawidłowe stężenia wolnych hormonów tarczycy obserwuje się tylko u niektórych leczonych heparyną. Przy podejrzeniu choroby tarczycy, u osób leczonych heparyną próbkę krwi najlepiej pobierać przed podaniem kolejnej dawki heparyny. Dla uniknięcia interferencji ze strony heparyny, u osób leczonych heparyną zamiast wolnych hormonów: FT3 i FT4 można wykonać pomiary hormonów całkowitych: T3 i T4, których wyniki są od wpływu heparyny niezależne.