Grupa krwi

Grupa krwi. Grupa krwi, oznaczenie układu AB0 i Rh (D).
Badanie składa się z następujących części składowych:
– oznaczenie grupy krwi  układu ABO i  antygenu D z układu Rh – badanie regularnych  przeciwciał grupowych anty-A i anty-B – przeglądowe  badanie przeciwciał odpornościowych.
Układ grupowy ABO jest najważniejszym układem grupowym krwinek czerwonych ze względu na:
1.Regularne występowanie przeciwciał dla tych antygenów układu ABO, których nie posiadają krwinki danego osobnika Nazwa grupy krwi Antygen na krwinkach Alloprzeciwciała w surowicy A A Anty-B B B Anty-A AB AB — O — Anty-A i anty-B Ludzkie krwinki czerwone  należą do jednej z grup krwi: A, B, AB lub O.
Przeciwciała anty-A i anty-B klasy IgM reagując in vivo z antygenami A i B aktywują tzw. dopełniacz i wywołują reakcję hemolityczną. Ponieważ przeciwciała te  powstają niezależnie od wcześniejszego kontaktu z obcymi krwinkami czerwonymi, dlatego już pierwsze przetoczenie krwi z antygenami, których chory nie posiada, wywoła groźną dla życia reakcję poprzetoczeniową. Z uwagi na to  podstawową zasadą stosowaną w krwiolecznictwie jest zasada przetaczania krwi jednoimiennej w zakresie antygenów układu ABO i antygenu D.
2. Powszechność występowania w ustroju człowieka.
Grupy krwi praktycznie pozostają niezmienne przez całe życie. Może ona ulec zmianie u osób po przeszczepie szpiku kostnego.
Układ grupowy Rh jest jednym z najbardziej polimorficznych układów grupowych krwi. Antygeny tego układu znajdują się wyłącznie na krwinkach czerwonych, nie spotyka się ich na innych komórkach, czy w płynach ustrojowych.
Najczęściej określane, klinicznie istotne  antygeny układu Rh to antygeny: D,C,c,E,e i Cw. Za najważniejszy antygen tego układu uważa się antygen D, który spośród wszystkich antygenów grup krwi jest najbardziej efektywnym immunogenem. Dlatego też obecność lub nieobecność tego antygenu na krwinkach czerwonych  decyduje o zakwalifikowaniu ich do grupy RhD+ albo RhD-.
Badanie antygenu D wykonujemy na dwóch różnych seriach odczynników monoklonalnych: anty-RhD VI+ i anty-RhD VI-.
Aglutynacja krwinek badanych pod wpływem odczynnika monoklonalnego anty-D świadczy o obecności antygenu D, krwinki są RhD+ (dodatnie). Brak aglutynacji wskazuje na to, że krwinki nie zawierają antygenu D, są więc RhD- (ujemne). Jeżeli stwierdza się słabą aglutynację krwinek badanych z odczynnikami monoklonalnymi anty-D (+/- lub +), a autokontrola jest ujemna i jednocześnie kontrole: dodatnia i ujemna odczynnika monoklonalnego wskazują na prawidłową jego aktywność i swoistość, należy brać pod uwagę obecność odmiany Dsłabe.
Wystąpienie słabej reaktywności krwinek badanych może wskazywać na słabą ekspresję antygenu D, tzw. Dsłaby lub wskazywać na antygen Dczęściowy, należący do jednej z kategorii, np. DVI. W takiej sytuacji zarówno biorca krwi, jak i osoba płci żeńskiej przed okresem menopauzy powinni być traktowani jako RhD ujemni, a wydany wynik powinien mieć brzmienie: „RhD ujemny (słaba ekspresja antygenu D)”.
Osoby, u których wykryto kategorię DVI antygenu D lub antygen Dsłaby są zaliczane do grupy RhD ujemnej i do przetoczenia dobiera się im krew RhD ujemną a kobiety są objęte immunoprofilaktyką konfliktu RhD.
Badanie przeglądowe alloprzeciwciał w pośrednim teście antyglobulinowym (PTA).
Pośredni test antyglobulinowy (PTA) pozwala m.in. na  wykrycie  alloprzeciwciał odpornościowych w surowicy/osoczu krwi pacjenta (biorcy).
Badanie ma celu jest wykrycie obecności przeciwciał klasy IgG.
Badanie surowicy/osocza na obecność alloprzeciwciał odpornościowych ma na celu zapewnienie bezpiecznego przetaczania krwinek czerwonych. Kontakt z krwią dobraną pod względem ABO i RhD nie chroni przed wytworzeniem alloprzeciwciał odpornościowych do antygenów, których nie posiada biorca, a których nie oznacza się rutynowo. Alloprzeciwciał odpornościowych powinno poszukiwać się u wielokrotnych biorców krwi oraz u kobiet, które były w ciąży. Z uwagi na bezpieczeństwo biorcy przeciwciał poszukuje się u  wszystkich potencjalnych biorców krwi, przy każdym badaniu grupowym krwi.