Progesteron
Diagnostyka i leczenie zaburzeń pracy jajników i łożyska. Diagnostyka: niepłodności, ciąży pozamaciczne, ryzyka poronienia i przyczyn krwawienia u ciężarnych.
Oznaczenie poziomu progesteronu wykorzystuje się w diagnostyce niepłodności, w określeniu owulacji w cyklu fizjologicznym i podczas leczenia, w diagnostyce ciąży pozamacicznej i zagrażających poronień oraz diagnostyce krwawienia z macicy u ciężarnych. Progesteron jest jednym z żeńskich steroidowych hormonów płciowych.
Tworzy warunki umożliwiające ciążę i jej utrzymanie, pobudzając zmiany wydzielnicze w śluzówce macicy i umożliwiając implantację zapłodnionego jaja. Stężenie krążącego progesteronu jest charakterystycznie niskie w czasie fazy folikularnej, gwałtownie narasta po owulacji, w fazie lutealnej cyklu i osiąga maksymalny poziom w pięć do dziesięciu dni po maksimum wydzielania LH (21 – 23 dzień cyklu). Jeśli nie dochodzi do zapłodnienia, stężenie progesteronu szybko opada do wartości wyjściowej dla fazy folikularnej. Taki schemat zmian powoduje, że pomiar stężenia progesteronu jest niezawodną metodą stwierdzenia owulacji. Codzienne pomiary progesteronu dokumentują przebieg fazy lutealnej, a trzy kolejne pomiary, lub nawet jeden w odpowiednim czasie, informują o prawidłowości fazy lutealnej – zbyt niskie stężenie progesteronu w środku fazy lutealnej świadczy o braku owulacji. Pomiary stężenia progesteronu wykorzystywane są do oceny indukcji owulacji, monitorowania terapii zastępczej progesteronem, a także do wykrywania i oceny ryzyka poronienia we wczesnym okresie ciąży. Progesteron syntetyzowany jest z cholesterolu, w metabolizmie jego prekursorów uczestniczy wątroba. Wytwarzany jest głównie w jajnikach (ciałko żółte) i łożysku, a w niewielkich ilościach, u obu płci, w korze nadnerczy, a u mężczyzn w jądrach.
Procesy powstawania i wydzielanie progesteronu kontrolowane są przez gonadotropiny przysadkowe: LH i FSH.
