TPS
TPS. Swoisty tkankowy antygen polipeptydowy. Oznaczany w surowicy marker nowotworowy odzwierciedlający dynamikę wzrostu nowotworów pochodzenia nabłonkowego.
TPS jest markerem nowotworowym odzwierciedlającym dynamikę wzrostu nowotworów pochodzenia nabłonkowego. W teście TPS®, oznaczany jest w surowicy tkankowy swoisty antygen polipeptydowy (ang. tissue polypeptide specific antygen, TPS). TPS biologicznie składa się z rozpuszczalnych fragmentów ludzkiej cytokeratyny 18 obecnych w surowicy krwi. Białka cytokeratyny są pośrednimi białkami cytoszkieletu komórek nabłonkowych. Cytokeratyna 18, w dimerze z cytokeratyną 8, obecna jest we wszystkich komórkach nabłonkowych. Histochemicznie wykryto ją w prawidłowych komórkach wątroby, w przewodzie trzustkowym, w komórkach gruczołów dokrewnych, proksymalnych kanalikach nerkowych, w komórkach tarczycy, w przewodach moczowych i drogach rodnych. Komórki pierwotnych nowotworów pochodzenia nabłonkowego i ich przerzutów rzadko wykazują ekspresję keratyny silniejszą niż ich prawidłowe odpowiedniki. W krwi osób zdrowych wykrywane są niewielkie stężenia TPS (rozpuszczalnej keratyny). Natomiast wzrost keratyny w surowicy obserwowany jest u chorych na szereg nowotworów nabłonkowych m.in. raka: płuc, szyjki macicy, piersi, jajnika, pęcherza, prostaty i raków żołądkowo-jelitowych. Wyższe stężenie keratyny 18 w surowicy chorych na te nowotwory wiążę się z większą aktywnością proliferacyjną komórek, a nie masą nowotworu. Dlatego mały nowotwór o dużej dynamice powoduje większy wzrost TPS w surowicy niż nowotwór o dużej masie, lecz słabej proliferacji. Oznaczenia TPS są stosowane w celach diagnostycznych oraz w prowadzeniu chorych: w prognozowaniu i monitorowaniu terapii. W przypadku raka szyjki macicy jednoczesne oznaczanie TPS i antygenu raka płaskonabłonkowego SCC-Ag, (ang. squamous cell carcinoma antigen) pozwala na lepszą ocenę agresywności nowotworu i stopnia zaawansowania. Podniesione stężenia TPS w surowicy obserwowane mogą być w trakcie ciąży, w łagodnych chorobach wątroby, w niewydolności nerek, w uogólnionych zakażeniach i cukrzycy.