Czynnik V Leiden
Czynnik V Leiden. Badanie mutacji czynnika V Leiden metodą PCR. Badanie określa predyspozycje genetyczną do nadkrzepliwości związanej z mutacją Leiden w genie F5 kodującym czynnik V.
Konieczne uzupełnienie Zlecenia i Deklaracji Świadomej Zgody na badanie genetyczne.
Badanie mutacji czynnika V Leiden metodą PCR jest przeznaczone do oceny ryzyka i przyczyn żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej, w tym zakrzepicy żylnej i zatorowości płucnej. Aktywowany czynnik V krzepnięcia jest składnikiem kompleksu enzymatycznego czynnika X przekształcającego protrombinę w trombinę w procesie wykrzepiania krwi. Gen kodujący czynnik V krzepnięcia (F5, OMIM227400) znajduje się na chromosomie 1, w regionie 1q23. Od 1994 roku wiadomo, że występująca u około 40% chorych na zakrzepicę żylną. Tak zwana oporność na aktywowane białko C jest spowodowana nieprawidłową budową czynnika V. Mutacja czynnika V polega na zastąpieniu argininy przez glutaminę w pozycji 506 łańcucha ciężkiego (mutacja punktowa G1691->C). Czynnik V krzepnięcia, kodowany przez nieprawidłowy allel zwany Leiden, pozostaje oporny na degradację przez białko C w chwili aktywacji przez trombinę, upośledzając w ten sposób hemostazę i powodując zwiększenia ryzyka powstania zmian zakrzepowo-zatorowych w organizmie. Jest najczęstszą przyczyną dziedzicznej trombofilii. Mutacja jest dziedziczona autosomalnie dominująco. Częstość allelu F5 Leiden w populacji polskiej jest szacowana na około 5%. Nosicielstwo jednej kopii F5 Leiden zwiększa ryzyko powstania zakrzepów w łożysku żylnym 4 do 6-krotnie (wg innych nawet 8 krotnie), u homozygot F5 Leiden ryzyko takie wzrasta 40-krotnie (wg innych danych 80 krotnie).Wskazaniem do badania w kierunku F5 Leiden są nawracające epizody zakrzepicy żylnej (żył głębokich kończyn dolnych, miednicy) i zatorowość płucna. Badanie należy rozważyć również w przypadku wystąpienia zakrzepicy po zastosowaniu hormonalnych środków antykoncepcyjnych, a także przy niepowodzeniach położniczych, zwłaszcza w przypadku stwierdzenia zawału łożyska. Identyfikacja osób z grupy ryzyka trombofilii pozwala na zastosowanie odpowiedniej profilaktyki w okolicznościach mogących wyzwalać zakrzepicę (np. zabieg operacyjny). Przydatność populacyjnych badań przesiewowych w kierunku F5 Leiden, a także stosowania leków przeciwzakrzepowych u heterozygot z pojedynczym epizodem zakrzepowym w wywiadzie nie została udowodniona. Natomiast wiadomo, ze towarzyszące mutacji czynniki prozakrzepowe, takie, jak: palenie, doustna antykoncepcja, hormonalna terapia zastępcza, ciąża, urazy, zabiegi chirurgiczne, nawet 25 krotnie zwiększają ryzyko wystąpienia zakrzepu. Badanie wykonywane jest metodą PCR, matrycą jest DNA pacjenta wyizolowanego z krwi pełnej (EDTA) pobranej od pacjenta.
